1.2.4 Schuldhulpverlening

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2016 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of eenmaal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.  

We wilden schuldhulpverlening bieden aan burgers die dat nodig hadden. In 2016 wilden we (problematische) schuldsituaties van burgers stabiliseren en zo veel mogelijk oplossen. Daarnaast wilden we blijven inzetten op het voorkomen van schulden bij burgers (preventie) en het bevorderen van hun financiële zelfredzaamheid.
Verder wilden we de kwaliteit van onze dienstverlening borgen door te voldoen aan de door de koepelorganisatie NVVK en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening gestelde eisen. We streefden er naar om voor onze burgers die dat nodig hadden zoveel mogelijk als gemeente zelf het beschermingsbewind uit te voeren.

• Uitvoeren schuldhulpverlening GKB;
• Preventie-activiteiten, samen met scholen, vrijwilligers en maatschappelijke instellingen;
• Met preventie-activiteiten aansluiten bij de wijkgerichte aanpak;
• Kijken naar creatieve en alternatieve mogelijkheden voor afbetaling van schulden;
• Communiceren via nieuwe ICT-programma's en een webportaal;
• Zo veel mogelijk combineren van re-integratie en schuldhulpverlening.

De GKB heeft burgers met financiële problemen geholpen met gerichte informatie, advies, bemiddeling, cursus of crisisinterventie. Burgers met achterliggende (psychosociale) problematiek hebben we voor zover nodig doorverwezen naar het maatschappelijk werk of de hulpverlening. Indien burgers werden geïndiceerd voor een schuldregeling (schuldbemiddeling of saneringskrediet), budgetbeheer, duurzame financiële dienstverlening, budget-coaching of beschermingsbewind werden ze doorgeleid naar de backoffice van de GKB. Verder hebben we voor jongeren met schulden de eurocoach en het jongerenkrediet ingezet. De GKB werkte samen met én in de WIJ-teams, waardoor burgers eerder hulp zochten en voor nieuwe klanten vaak slechts één aanmeldgesprek voldoende was. Het aantal aanmeldingen voor schuldhulp is licht gestegen. We hebben ondanks de steeds complexer wordende dossiers meer trajecten voor budgetbeheer en schuldregeling kunnen opstarten. We hebben 700 burgers in beschermingsbewind en voor 98 burgers is er een aanvraag ingediend. De afhandelingstermijnen bij de rechtbank zijn echter lang. We hebben minder sociale kredieten verstrekt, met name omdat nieuwkomers vanaf medio 2016 niet meer via een lening van de GKB maar via leenbijstand hun woninginrichting vergoed krijgen.

We poogden schulden bij burgers te voorkomen en hun financiële vaardigheid te bevorderen. We zochten daarbij de samenwerking met scholen, vrijwilligers, maatschappelijke en hulpinstellingen, maar ook met schuldeisers zoals deurwaarders en woningcorporaties. We hebben veel aandacht geschonken aan de inbedding van financiële educatie in het onderwijs (in brede zin: van basis- tot universitair onderwijs) en de ontwikkeling van nieuwe methodieken.

We sloten zoveel mogelijk aan bij de wijkgerichte aanpak bij ons aanbod van producten als informatie en advies en preventie-activiteiten. De consulenten van de GKB werkten samen met én in de WIJ-teams, onder andere door middel van fysieke aanwezigheid in de wijk en vaste contactpersonen.

We hebben de pilot Innovatie schuldhulpverlening voortgezet. Door een innovatieve en alternatieve omgang met schuldproblematiek en door te vertrekken vanuit een integrale kosten-baten analyse, wilden we aanvullende oplossingen mogelijk maken. We bekeken hoe de burger met schuldproblemen (al dan niet met behulp van zijn sociale netwerk) greep kon krijgen op het eigen leven. Het ging er daarbij om dat het nemen van initiatief door de burger (gedragsverandering) moest lonen, ook op de korte termijn. Voorop stond het handelen vanuit het eigen maatwerkplan van de burger. In 2017 evalueren we de pilot.

Om de klanten en samenwerkingspartners sneller en beter te bedienen hebben we ingezet op ICT-programma’s als digitale communicatie met schuldeisers en een webportaal voor klanten die hierdoor beter inzicht krijgen in hun bankrekening. De telefonische bereikbaarheid hebben we verder verbeterd.

Schulden vormen een belemmering voor re-integratie en participatie van burgers. We hebben zoveel mogelijk re-integratie en schuldhulpverlening gecombineerd. Een tijdige gerichte verwijzing en warme overdracht van bijstandsgerechtigden met schuldproblemen door de afdelingen Inkomen en Werk naar de GKB was daarom een belangrijk aandachtspunt.

De vraag naar schuldhulpverlening is in 2016 iets toegenomen ten opzichte van 2015. Het aantal aanmeldingen voor schuldhulp was groter onder meer in verband met de aanwezigheid van GKB-consulenten in een drietal WIJ-teams. De aantallen inschrijvingen voor een schuldregeling en budgetbeheertrajecten lagen hoger dan verwacht, onder andere door meer aanmeldingen en succesvolle stabilisatie van financiële huishoudens. De vraag naar beschermingsbewind was groot. Dat was ook de voornaamste oorzaak van de stijging van de kosten bijzondere bijstand. Dat betrof echter vooral de vergoeding voor beschermingsbewind aan externe bewindvoerders. We onderzoeken welke maatregelen we kunnen nemen om grip te krijgen op de vaststelling van de noodzaak van beschermingsbewind. We willen bij burgers die beschermingsbewind nodig hebben dit als gemeente zelf uitvoeren. Het aantal klanten in beschermingsbewind bij de gemeente had hoger kunnen zijn als er geen (lange) afhandelingstermijn bij de rechtbank van de verzoeken zou bestaan. Het aantal sociale kredieten is gedaald met name omdat nieuwkomers vanaf medio 2016 niet meer via een lening van de GKB maar via leenbijstand hun woninginrichting vergoed krijgen. De druk op de schuldhulpverlening bleef groot vanwege de toegenomen complexiteit van dossiers (door een toename van multi-problematiek, grotere schuldenpakketten en meer klanten met een eigen woning). We hebben geen wachtlijsten laten ontstaan en ons gehouden aan de wettelijke normtijden.