Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding
Bij de uitvoering van onze taken worden we geconfronteerd met risico’s en ontwikkelingen die mogelijke financiële gevolgen kunnen hebben voor de gemeente. Het is daarom belangrijk dat we beschikken over een buffer van voldoende omvang om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen. Deze buffer wordt gevormd door het beschikbare weerstandsvermogen.

Minstens zo belangrijk is dat een goede sturing en beheersing van de risico’s plaatsvindt (risicomanagement). Risicomanagement geeft een organisatie inzicht in wat kan gebeuren en stelt organisaties zo in staat prioriteiten toe te kennen aan de onderkende risico’s. Daardoor kunnen gestructureerd acties worden ondernomen en maakt het voor organisaties mogelijk om genomen beslissingen aangaande risico’s te verantwoorden.

Risicomanagement en het weerstandsvermogen zijn daarmee onderling verbonden en vormen een belangrijk onderdeel van het (financiële) beleid van onze gemeente.

Het weerstandsvermogen in één oogopslag

Uitleg van onze berekeningswijze en gedetailleerde informatie over de risico’s en de beschikbare weerstandsvermogen zijn in de volgende onderdelen van de paragraaf opgenomen.

Weerstandsvermogen en Risicomanagement

Het kader voor het weerstandsvermogen en risicomanagement is vastgelegd in de op 6 juli 2016 door uw raad vastgestelde kadernota Weerstandsvermogen en Risicomanagement 2016 (5714411). Aanvullend op het kader heeft uw raad bij de begroting 2017 op 9 november 2016 via amendement bepaald dat het minimumniveau van de Algemene Egalisatie Reserve 20 miljoen is.
In het kader is aangegeven op welke wijze wij de risico’s in beeld brengen en beheersen en op welke momenten wij uw raad hierover informeren. Bij de begroting en de rekening rapporteren we integraal over de risico’s in het weerstandsvermogen en belangrijke ontwikkelingen die effect hebben op het weerstandsvermogen. Met vaststellen van de kadernota is rekenen we met ingang van de begroting 2017  een deel van de onbenutte belastingcapaciteit en de niet structureel ingezette middelen uit de vrije beleidsruimte (niet structureel ingezette intensiveringsmiddelen) rekenen tot het beschikbare weerstandsvermogen.
Onze grootste risico’s doen zich voor bij de woningbouwlocaties en bedrijventerreinen. We herzien elk jaar de exploitatieopzetten van de belangrijkste projecten en rapporteren tweemaal per jaar over de voortgang, risico’s en financiën van de sleutelprojecten. De overige grondexploitaties worden om het jaar herzien.
Om eventuele risico's op te kunnen vangen, kan een beroep worden gedaan op het gemeentelijk weerstandsvermogen.

Onderdeel van het gemeentelijk weerstandsvermogen is de reserve Grondzaken. De verwachte omvang van de reserves grondzaken/grondbank  eind 2017 voor het weerstandsvermogen bedraagt 29,1 miljoen euro. De verwachte stand van de Algemene Egalisatie Reserve eind 2017 voor het weerstandsvermogen is 29,2 miljoen euro.
Naast deze reserves bestaat het beschikbare weerstandsvermogen voor een belangrijk deel uit de stille reserve in de waarderingen van onze Enexis aandelen. We houden hier rekening met 50 miljoen euro. Zoals hiervoor gemeld houden we vanaf 2017 in het beschikbare weerstandsvermogen rekening met de niet structureel ingezette intensiveringsmiddelen ad 13,950 miljoen euro en een onbenutte belastingcapaciteit van 6,2 miljoen euro.
In onderstaand overzicht wordt de opbouw van het beschikbare weerstandsvermogen weergegeven. Ter  vergelijking zijn de cijfers van de begroting 2017 opgenomen. Bij de rekening is 53% van het weerstandsvermogen direct aanspreekbaar  als zich een risico voordoet. Bij de begroting 2017 was dat 61%. Het verschil wordt veroorzaakt doordat ten opzichte van de begroting 2017 voor in totaal 33,2 miljoen euro beslag is gelegd op de reserves in het beschikbare weerstandsvermogen. Dat betreft 20,9 miljoen euro voor dekking van de overgenomen bovenwijkse voorzieningen Meerstad , 7,4 miljoen euro voor het tekort BUIG 2017 , 1,6 miljoen euro voor het naar voren halen van het onderhoud Martiniplaza, 2,0 miljoen euro voor het tekort jeugd en WMO, 0,9 miljoen euro voor verlaging OZB tarief 2017 niet woningen en 0,4 miljoen euro voor diverse overige mutaties.  

Verderop in deze paragraaf geven we een uitgebreide specificatie van het beschikbare weerstandsvermogen.